Η Διακυβερνητική Σχέση Ιταλίας – ΗΠΑ και οι Προοπτικές Διαπραγμάτευσης
Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών το φθινόπωρο του 2024, πολλοί αναλυτές προέβλεπαν ότι η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι θα διαδραμάτιζε κρίσιμο ρόλο ως κύρια συνομιλήτρια του Αμερικανού μεγιστάνα, λόγω του χαρακτήρα της καθώς και της εν μέρει όμοιας πολιτικής της ιδεολογίας. Ωστόσο, η ανακήρυξη δασμών από τον Τραμπ έχει προκαλέσει διπλωματικές ανησυχίες, και η Μελόνι καλείται να είναι το «βάλσαμο» στις σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς αυτές οι σχέσεις μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ιταλική αγορά.
Αυτή η Μεγάλη Εβδομάδα θα έχει τεράστια θρησκευτική και διπλωματική σημασία για την Ιταλίδα Πρωθυπουργό. Συγκεκριμένα, την Πέμπτη 17 Απριλίου, η Μελόνι προγραμματίζει να συναντήσει τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο στην Ουάσινγκτον. Την επόμενη ημέρα, θα έχει συνάντηση με τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέιμς Ντέιβιντ Βάνς, στη Ρώμη. Αυτές οι συναντήσεις προκαλούν ανησυχίες στην γαλλική κυβέρνηση, η οποία φοβάται την πιθανότητα διάσπασης του ενιαίου ευρωπαϊκού μετώπου. Ο Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών, Τομάσο Φότι, διαβεβαίωσε ότι η Ιταλία δεν προσπαθεί να διαφοροποιήσει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες εις βάρος των άλλων ευρωπαϊκών κρατών.
Στις επικείμενες συναντήσεις, η Μελόνι, αν και δεν έχει λάβει επίσημα τον ρόλο του εκπροσώπου της ΕΕ, αναμένεται να προτείνει μια στρατηγική για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ. Όπως αναφέρει η Corriere della Sera, η ιταλική κυβέρνηση έχει ζητήσει τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την προθυμία της Ιταλίας να αγοράσει περισσότερο αμερικανικό φυσικό αέριο, καθώς και περισσοτέρων όπλων από τις ΗΠΑ στα επόμενα χρόνια. Το θέμα αυτό έχει τεθεί και σε άλλες πρωτεύουσες, όπως το Βερολίνο και το Παρίσι, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συνεργασίας.
Πέρα από τις διμερείς σχέσεις, η κατάσταση παρακολουθείται στενά από την Κομισιόν στις Βρυξέλλες, όπου διερευνάται η επέκταση του εργαλείου “Safe”, το οποίο υποστηρίζει την αναβάθμιση του αμυντικού τομέα στην Ευρώπη. Αυτό το πρόγραμμα μπορεί να οδηγήσει σε επενδύσεις έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη των αμυντικών υποδομών της Ευρώπης.
Ο Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών, Αντόνιο Ταγιάνι, τόνισε από την Ιαπωνία ότι η αποστολή της Μελόνι δεν αφορά μόνο τα συμφέροντα της Ιταλίας, αλλά και την ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Ο διπλός στόχος περιλαμβάνει την πίεση προς την αμερικανική κυβέρνηση για την κατάργηση των δασμών, καθώς και την δημιουργία μιας μεγάλης ευρωαμερικανικής αγοράς ελεύθερου εμπορίου. Ωστόσο, η επίτευξη αυτών των στόχων θα απαιτήσει σθεναρές διαπραγματεύσεις, καθώς θα συγκρουστούν τα συμφέροντα των δύο πλευρών.
Όσον αφορά την ιταλική οικονομία, η χώρα έχει πολλά να χάσει εάν οι διαπραγματεύσεις δεν ευνοήσουν την καλή συνεργασία με τις ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι οι εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 ανήλθαν σε 67,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Παρόλο που πρόσφατα υπήρξε μια αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιταλίας από τον οίκο S&P, η οικονομική ανάπτυξη αναθεωρήθηκε στο 0,6% από το αρχικά προβλεπόμενο 1,2%.
Η Ιταλία αντιμετωπίζει επίσης το ζήτημα του υψηλού δημόσιου χρέους, το οποίο αναμένεται να φτάσει το 136,6% του ΑΕΠ έως το 2025. Η πίεση για να φτάσουν οι στρατιωτικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, όπως ζητά ο Τραμπ, καθίσταται δύσκολη. Η Μελόνι στοχεύει τουλάχιστον να πετύχει το 2% του ΑΕΠ για τη στρατιωτική δαπάνη μέχρι τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο, και γι’ αυτό ο Ιταλός Υπουργός Οικονομικών, Τζιανκάρκο Τζορτζέτι, δήλωσε ότι η κατάσταση είναι πολύπλοκη.
Στις τελευταίες εξελίξεις, ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι πρότεινε τον Μάριο Ντράγκι ως ειδικό απεσταλμένο για τις διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Η πρόταση, αν και είχε καλές προθέσεις, φαίνεται να έχει πέσει στο κενό μέχρι στιγμής, κάτι που αντανακλά τις περίπλοκες πολιτικές δυναμικές της ιταλικής πολιτικής σκηνής. Σε κάθε περίπτωση, η επικείμενη συνάντηση της Μελόνι με τον Τραμπ και τον Βάνς θα είναι καθοριστική για την πορεία των διμερών σχέσεων και την ευρωπαϊκή στρατηγική στην περιοχή.